در حاشیه جنوبی شهر ملایر، گنبدی آجری موسوم به یخچال وجود دارد که بانی آن میر فتاح شیخ الاسلام (از علمای بزرگ ملایر که در اواخر دوره قاجاریه می زیسته است) با نیت خیر خواهانه اقدام به ساخت این بنا نموده است. از یخچال میرفتاح برای ذخیره سازی یخ حاصل از حوضچه های مجاور در فصل زمستان جهت استفاده در فصول گرم سال استفاده می شده است. ارتفاع گنبد از سطح زمین های اطراف 12 متر و مصالح به کار رفته در بنا ترکیبی از سنگ، اجر و خشت خام است. مصالح به کار رفته در بنا: سنگ در بدنه تحتانی تا عمق 6 متری خشت در دیواره های فوقانی و اجر در روکار بنا از جبهه داخلی و بیرونی استفاده شده است. همچنین در حاشیه داخلی اثر دو ردیف اجر کاری تزئینی به شکل کمر بند مشاهده می شود. جهت جلوگیری از نفوذ گرمای بیرون و از دست دادن سرمای درون گنبد در بین دو جدار اجری، از خشت خام استفاده شده است. یخچال میر فتاح به شماره 3242 در تاریخ 6/12/1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا به شکل گنبد بوده و از آجر ساخته شده است و در مسیر بلوار ملایر به بروجرد قرار دارد، یخچال میرفتاح دارای دو ورودی می‌باشد. یکی به شکل دهلیز بوده که مخصوص ریزش و تخلیه یخ و دیگری که محل رفت و آمد بوده است، با پلکانی به قسمت انتهایی یخدان و محل برداشت یخ منتهی می‌شود. ضخامت دیوارهای گنبد در قسمت تحتانی 92 سانتی‌متر و در بالا به سه ردیف آجر 20 سانتی‌متری می‌رسد.تنها عامل تزئینی بنا دو ردیف آجرکاری است که به شکل کمربندی و به ضخامت 220 سانتی‌متر، داخل بنا را پوشانده است. در قسمت بیرونی و داخلی یخدان دو ردیف خشت به کار رفته است که نقش عایق را داشته و در فصل تابستان مانع از نفوذ گرما و ذوب شدن یخ‌ها می‌شده است. در حال حاضر برخی از قسمت‌های این بنا تخریب شده است.
